مجله سیب سبز: اعتياد منحصر به مصرف مواد مخدر و محرک‌های غیرقانونی و تزریق و دود کردن نیست! داروهای ضددرد، ضداضطراب، خواب‌آور و... بسیاری هستند که با مصرف زیاد و سرخود می‌توانند شما را درست عین همان معتادهای سر چهارراه‌هاکنند! شاید فکر کنید چون اسم‌شان داروست گرفتاری زیادی ایجاد نمي‌كنند و با مصرف یکی، دو عدد از آنها در روز هیچ اتفاقی نمی‌افتد اما باید بدانید این داروها مثل شمشیرهای دولبه هستند.
 
تـرامادول

ضددرد گول‌زننده!

ترامادول یک مخدر صناعی است که در اصل به عنوان یک داروی ضددرد استفاده مي‌شود. این ماده روی گیرنده‌های مغزی مشترک با گیرنده‌های مورفینی اثر می‌گذارد. به همین دلیل متاسفانه مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد و برخی افراد به آن معتاد می‌شوند. ترامادول در اوایل علاوه بر خاصیت ضد دردی که دارد یک حالت شادی و نشاط مختصر هم ایجاد می‌کند اما در ادامه شخص را درگیر و وابسته می‌کند. یکی از بدترین عوارض آن تشنج است یعنی افرادی که معتاد می‌شوند گاهی دچار تشنج می‌شوند و اتفاقات ناگواری برایشان می‌افتد. برای مثال ممکن است تصادف رانندگي کنند یا ضربه مغزی شوند. گاهی اوقات این افراد در مراجعه به پزشک برای تشنج تحت درمان قرار می‌گیرند اما در حقیقت تا زمانی که ترامادول را قطع نکنند تشنج‌شان درمان نمي‌شود و به داروهای ضدتشنج جواب نمی‌دهند. اعتیاد به ترامادول در درازمدت علاوه بر تشنج باعث اختلالات عصبی و روحی، پرخاشگری، افسردگی، بی‌قراری و اضطراب نیز مي‌شود و چون دسترسی به آن آسان است و در داروخانه‌ها موجود است بسیار سریع و به شدت فرد را گرفتار می‌کند و این گرفتاری روز به روز تشدید مي‌شود.


ترك راحت است

ترامادول در چند سال اخیر وارد بازار ایران شده است. اوایل فقط به عنوان ضددرد به کار برده می‌شد اما بعدها مشخص شد کمی آرام‌بخش هم هست. به همین دليل به تدریج همه‌گیر شد و درصدی از جامعه به آن معتاد شدند و عوارضش را تجربه مي‌كنند. مثل همه مخدرها ترک آن همراه با خماری، درد، خمیازه، آبریزش بینی، آبریزش چشم، اسهال و ... است. این علائم فرد را اذيت کرده و باعث می‌شود اعتیادش استمرار پیدا کند. ترک ترامادول دقیقا مثل ترک سایر مخدرهاست، یعنی باید از داروهای مخصوص ترک مواد مخدر از جمله متادون و بوپرنورفین استفاده كرد و سم‌زدایی انجام داد. خوشبختانه اگر روند ترک صحیح و درمانگر با تجربه باشد خیلی راحت فرد درمان مي‌شود و مشکلاتش بعد از چند وقت حل می‌شود. در واقع ترک ترامادول به سختی ترک مواد هروئینی نیست هر چند که به هرحال عوارض زیادی دارد.

مراقب داروهای ضد درد خارجی باشید!

در گذشته مردم به راحتی می‌توانستند با مراجعه به داروخانه بدون نسخه پزشک ترامادول را تهیه کنند اما حالا خوشبختانه با پیگیری‌های وزارت بهداشت و نظارتی که روی داروخانه‌ها انجام مي‌شود این موضوع دیگر اتفاق نمی‌افتد. با این حال گاهی اوقات افراد می‌توانند آن را از بازارهای سیاه تهیه کنند و دچار سوءمصرف شوند. بخشی از قرص‌های ترامادول توسط شرکت‌های داروسازی ایران تولید و بخشی دیگر از خارج وارد می‌شود.

ترامادول در بازار ایران نام‌های دیگری نیز دارد از جمله بایومادول. همچنین به عنوان داروهای ضددرد ترکیبی با کافئین، کدئین و... نیز عرضه مي‌شود که عمدتا از بازار غیرمجاز وارد ایران می‌شوند و تحت عنوان داروهای خارجی به فروش می‌رسند. در صورتی که ممکن است مورد تایید وزارت بهداشت هم نباشند.

از کجا بفهمید فرزندتان معتاد شده؟!

والدین می‌توانند با تشخیص یکسری نشانه‌ها به اعتیاد فرزندشان شک کرده و برای ترک‌شان اقدام کنند. این افراد معمولا تغییر رفتار و حالت‌های پرخاشگری پیدا مي‌كنند، خواب و خوراک‌شان نامنظم مي‌شود و با دوستان جدید و ناباب رابطه برقرار مي‌كنند. تغییرات رفتاری آنها در طول زمان به تدریج با افزایش اعتیاد تشدید مي‌شود، حالت رنگ‌پریدگی پیدا مي‌كنند، بی‌اشتهایی‌شان افزایش می‌یابد، نشاط، جوانی، سرحالی، پویایی و خلاقیت‌شان را از دست می‌دهند، اکثرا دیر می‌خوابند و شب زنده‌داری مي‌كنند و تا پاسی از روز می‌خوابند. دیده شده است اگر سیگار می‌کشند تعداد سیگارهای‌شان به تدریج زیاد مي‌شود، دندان‌هایشان زودتر صدمه می‌بینند و خراب می‌شود، لب‌های‌شان سیاه مي‌شود و شفافیت پوست‌شان در درازمدت از بین می‌رود. البته این تغییرات خیلی آرام و آهسته هستند. می‌توان گفت از اولین علائم آنها اختلالات خواب، گوشه‌گیری و منزوی شدن است.  والدین باید خیلی دقت کنند و در اوایل خیلی این مسائل را به روی‌شان نیاورند و تا چند وقتی آنها را زیر نظر داشته باشند. خوشبختانه آزمایشات سم‌شناسی در بعضی آزمایشگاه‌های تخصصی، ترامادول و مواد مخدر و شیشه را می‌توانند از طریق ادرار تشخیص دهند. برخلاف اینکه افراد فکر مي‌كنند نمونه خون بهتر است اما چون این مواد در ادرار تغلیظ می‌شوند بهترین نمونه برای آزمایش، ادرار است. پدر و مادر می‌توانند به بهانه‌های دیگر از فرزندشان آزمایش ادرار بگیرند و از آن برای تست اعتیاد استفاده کنند.

ریتالیــن

اعتیاد خاص دانشجویان شب‌زنده‌دار!

یکی دیگر از قرص‌هایی که مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد متیل فنیدیت یا ریتالین است. ریتالین در اصل برای بیش‌فعالی به خصوص در کودکان استفاده مي‌شود که البته در بزرگسالی نیز می‌توان از آن استفاده كرد. متاسفانه بعضی از دانشجویان و کسانی که احتیاج به بیداری شبانه دارند به‌تدریج به عنوان یک ماده محرک شروع به مصرف ریتالین مي‌كنند و آرام آرام درگیر مسائل بی‌خوابی، عصبانیت و... می‌شوند. اگرچه این دارو ممکن است در کوتاه‌مدت باعث افزایش تمرکز شود اما در درازمدت باعث آسیب‌های جدی ازجمله اختلالات خواب، اختلالات خلقی و روحی و روانی جدی و حتی تشنج مي‌شود. از طرف دیگر شخص را مستعد اعتیاد به ساير محرک‌ها به خصوص شیشه، متامفتامین و ... می‌کند بنابراین ریتالین حتما باید با تجویز پزشک مصرف شود و واقعا باید از آن ترسید. در قرص‌های اکس یا اکستازیا نیز معمولا از ریتالین، آمفتامین‌ها و مت‌آمفتامین‌ها استفاده مي‌شود. این قرص‌ها نسبت به آمفتامین‌ها در نیمه عمرشان تغییراتی داده شده است. نام آن نیز از اکستازیا می‌آید؛ یعنی نشاط و شادی. بعد هم با همین اسم گول‌زننده در مهمانی‌های شبانه استفاده مي‌شود و در طول زمان کوتاهی انرژی زیادی ایجاد می‌کند اما بعدها شخص دچار خواب‌آلودگی و عوارض آن مي‌شود. 

بنزودیازپین‌ها

خواب‌آور بی‌خواب‌کننده!

بنزودیازپین‌ها بسته به سرعت اثر و اصطلاحا نیمه عمرشان به انواع گوناگون مانند دیازپام، اگزازپام، فلورازپام، آلپرازولام (زاناکس )، کلونازپام، میدازولام، تمازپام، کلردیازپوکساید و ... تقسیم می‌شوند. این داروها آرام‌بخش و شل‌کننده عضلانی هستند و در درمان بی‌خوابی، اضطراب و استرس به کار می‌روند اما به تدریج اعتیاد ایجاد مي‌كنند. متاسفانه دیده شده است بعضی افراد برای مثال تا 10 قرص دیازپام هم در يك روز استفاده مي‌كنند اما باز هم دچار اضطراب و بی‌خوابی هستند در صورتی که اوایل با مصرف فقط یک عدد قرص راحت می‌خوابیدند. ترک اعتیاد به بنزودیازپین‌ها خیلی ساده نیست. هنگام ترک دقیقا با یک معتاد طرف هستیم یعنی همان علائم بی‌خوابی، استرس، اضطراب و حتی تشنج ایجاد مي‌شود. استفاده از این داروها به خصوص در میان خانم‌ها بسیار رواج دارد و چون نیمه عمر کوتاهی دارند به شدت شخص را مستعد اعتیاد مي‌كنند. در این مواقع فرد یک‌قرص را می‌خورد و چند ساعتی حالش خوب مي‌شود و بعد به تدریج دوباره علائم اضطراب و دلشوره‌اش بازمی‌گردد و مجبور مي‌شود دوباره قرص بخورد؛ به این ترتیب است که معتاد مي‌شود.